3 September, Toledo rustdag

In de buurt ligt een simpel cafeetje waar het goed bijkomen is achter een grote Café con Leche met een Boccadilla. Vandaag worden de wasjes eens goed gedaan zoals ook de overbroek. Tijd genoeg het droog te krijgen. Bovendien alle tijd Toledo eens goed te bekijken.
Dichtbij ligt het Zocodoverplein wat het centrale punt is waar bussen stoppen en de smalle straatjes uiteindelijk allemaal op uit komen. In Moorse tijden was dit de plaats van de beesten en warenmarkt (Het woord “Soek” zit er nog in!). Bovendien staan er grote terrassen waar het types kijken is en gesproken wordt met andere toeristen. Kunstenmakers zorgen voor de nodige afleiding, hoewel het meer dan grote aantal bedelaars in allerlei varianten wel eens irriteren.

Santago Matamoros in gevel

☼  Toledo
Ligt strategisch op een berg 100 m hoog aan een sterke meander in de rivier de Taag. Bewoond vanaf de oudste tijden werd het een belangrijke Romeinse stad. Hoofdstad van Spanje onder de Visigoten van de 6e tot 8e eeuw, tot de Moren Spanje overnamen in 711. Toledo bleef hoofdstad en werd later één van de rijkste Taifa´s (Morenrijkjes)  van Al-Andaluz. Dit duurt tot 1085 als AlfonsoVI van Castilië-León in de Reconquista de stad herovert.

De herverovering van Spanje

Dit is de tijd van “la Convicencia” = het naast elkaar bestaan van Joden, Christenen en Moslims (in eigen wijkjes). De wetenschap komt tot grote hoogte. Bijna verloren gegane kennis uit de Griekse wetenschap werd vertaald in Latijn, Arabisch, Joods en Spaans (grote bloeitijd in de 13e eeuw onder Alfonso X, “El Sabio” of “de Wijze”.) Dit duurde tot 1492 waarna de Joden en in 1502 de Moslims vervolgd werden.

Vlag Toledo

Karel V vestigde hier zijn regeringszetel wat duurde tot 1563 waarna het verplaatst werd naar Madrid. De stad bleef regionale hoofdstad maar sliep in. Belangrijk was de militaire academie in het Alcázar. In 1936 verschansten zich in het Alcázar Franco getrouwe troepen die tegen de Republikeinse stad stand hielden. Het Alcázar was praktisch verwoest en is hierna compleet weer opgebouwd. Tegenwoordig is het een bijna heilige plaats voor Franco getrouwen.
Toledo was vanuit de oudheid bekend om zijn staal, waar de beroemde zwaarden van gemaakt werden. De grondstof hiervoor “Wootzstaal” of Damascus staal kwam uit speciale mijnen in India en bestond uit een unieke legering met koolstof toevoeging. Hetzelfde staal werd ook gebruikt door de Ghurka’s voor hun messen in India.

Na 1700 waren de mijnen uitgeput en is de kennis verloren gegaan.

Toledo is de stad van één van de grootste schilders van Spanje; “El Greco” (de Griek) die hier zijn mooiste werken maakte. Hij kwam oorspronkelijk van Kreta, vandaar zijn bijnaam. Zijn echte naam was Domenikos Theotokopoulos!

Kijk op Toledo 1596 – 1600 (El Greco)

De oorspronkelijk bevolking onder Moren waren vooral Muladi = Christelijke bekeerlingen tot de Islam, Mozarabs en Joden. Zij waren “Dhimmies”, werden achtergesteld, maar hierdoor ook gewaardeerde belastingbetalers. Veel Christenen waren Mozarabs dwz met veel Arabische gebruiken, maar met een eigen Christelijke rite en geloof.
Nog heden ten dage volgen meer dan 200 families deze (Visigotische) rite in de Kathedraal van Toledo. De rite is uitbundiger met meer vertoon en vooral Maria verering. De Katholieke kerk staat dit met enige moeite toe.

De Bijbel volgens de Mozarabische rite van San Isidro
Toledo staat op de Werelderfgoed lijst met een prachtig behouden binnenstad.

Het Moorse karakter van de stad is onmiskenbaar door zijn vele kronkelige smalle straatjes, die bergop en af lopen met overhangende gebouwen. Waarschijnlijk ook om schaduw te krijgen in de onbarmhartige zomers. Het is hier heerlijk rondslenteren.

Smalle schaduwrijke straatjes

Vanzelf kom je steeds weer uit in het centrum bij de Catedral. Een majestueus bouwwerk begonnen in 1226 en voltooid in 1493. Op dezelfde plaats stond in 500 de Christelijke Santa María kerk van de Visigoten. Tijdens de Moorse overheersing werd het één van de grootste Moskees, zodat de herverovering tot uiting werd gebracht met het bouwen van een nog grotere Catedral op dezelfde plek.

Catedral Primada Santa María de Toledo
Westgevel

De kerk is gebouwd volgens de hier niet gebruikelijke Gotiek naar voorbeeld van die in Burgos. Natuurlijk met de vele eigen Mudéjar invloeden. De kerk heeft nogal ongebruikelijk 5 beuken, omdat het oorspronkelijke grondplan van de Moskee gevolgd is. De toren staat op dezelfde plek als de Minaret. De rechtertoren is nooit afgebouwd.

Puerta de Los Leones

De Puerta del Perdon aan de voorzijde was de belangrijkste ingang en werd gebruikt voor boetedoening waarop een aflaat volgde. Tegenwoordig wordt deze ingang alleen gebruikt door de nieuwe Aartsbisschop als hij zijn ambt opneemt!

Klokkentoren uit een andere hoek

In de stad staan meerdere torens waaraan de Moskee oorsprong duidelijk is af te lezen. De Mudéjar toren van Iglesia San Tomé is hiervan een duidelijke uiting.

Mudéjar Toren Iglesia San Tomé

Iglesia de San Roman

En de grotere kerk van San Roman die als voorbeeld diende. In de kerken zijn de kenmerkende hoefijzervormen overal terug te vinden.
Beneden aan de rand bijna boven de Taag ligt het opvallende Monasterio San Juan de los Reyes. Gesticht in 1477 om de slag bij Toro tegen de Portugezen te herdenken. Daarna werden Los Reyes Católicos heerser over geheel Spanje. Het gebouw is ontworpen als Mausoleum voor hen beiden. Uiteindelijk zijn ze bijgezet in Granada nadat het op de Moren veroverd was. Opvallend zijn de ketenen die in de gevel bevestigd zijn. Deze zijn van vrijgelaten slaven, geredde Christelijke gevangenen na de slag van Malaga en Almeria in 1485 en ’86 op de Moren van Granada.

Monasterio  San Juan de los Reyes met ketenen

In deze buurt ligt ook de vroegere Synagoge Santa María la Blanca. Zo heette die vroeger natuurlijk niet, maar de Katholieke kerk beheert het gebouw (ingepikt) sinds de Joden in 1492 (Alhambra edict) verdreven zijn. Het is één van de oudste nog bestaande Synagogen in Europa. De bouw is geheel Moors en gaaf bewaard.

Synagoge Santa María la Blanca

Tussen de 160.000. en 400.000 duizend zijn er verdreven, terwijl 13.000 omgebracht zijn (Het geld en bezittingen vervielen aan de staat). Degenen die mochten blijven werden gedwongen tot Cristianos Nuevos (Nieuwe Christenen) ook wel Marranen (Zwijnen) genoemd en door de Inquisitie scherp in de gaten gehouden of ze niet terugvielen. Een groot percentage Spanjaarden blijkt volgens genetisch onderzoek Joodse wortels te hebben.
Joden mogen weer terugkeren sinds in 1968 de uitzetting door de Inquisitie officieel herroepen is. Of ze daar nu veel zin in hebben?
De dag is lang zodat veel gebouwen bekeken worden, vaak in het voorbijgaan. Het Museo de Santa Cruz net achter het Zocodoverplein is zoiets.

Gevel Museo de Santa Cruz

Het is eigenlijk een oud hospitaal uit begin 1500 met een renaissance ingang.
Als laatste moet de Jezuïetenkerk San Ildefonso genoemd worden. Nog niet zo oud maar wel op het hoogste punt van geheel Toledo.

Jezuïetenkerk San Ildefonso

Gelukkig wordt steeds het Plaza de Zocodover tegengekomen zodat regelmatig weer een terrasje opgezocht wordt. Lekker bijkomen is het wel.
Tegenover het Alcázar wordt in een chique uitziend restaurant heerlijk en niet eens duur gegeten. Met Loes wordt contact gehouden over het afhalen morgenavond in Madrid. Alles verloopt eigenlijk naar wens. De kamer afgerekend zodat morgenvroeg op tijd de trein gepakt kan worden. Op naar Madrid!

Einde deel 1