22 September, Villalazán – Zamora 16,5 km

Hoera, vandaag het laatste gedeelte! De algemene indruk is dat het genoeg is geweest en de terugreis met graagte wordt ondernomen. De geblesseerde voet en kapotte rugzak protesteren steeds luider. Villalazán uit moet toch eerst 3 km de Carretera gevolgd worden.

Villalazán uit

Via luchtfoto’s hebben ze in de velden rondom Zamora sporen terug gevonden van Romeinse legerkampen. De opgravingen hiervan worden goed bewaard en restanten van villa’s zijn zelfs overdekt met centen van de Europese unie. Helaas alles afgesloten dus niet benaderbaar voor het klootjesvolk.

Overdekte restanten Romeinse opgravingen

De hedendaagse afgravingen iets verderop zijn veel drastischer, waar zand en grind gewonnen wordt. Rechtsaf worden nu mooie paden door de velden gevolgd.

Slangenkruid

Door de aanwezigheid van de rivier en toch iets vochtiger omgeving groeien meer bloemen zoals slangenkruid dat in Spanje zoveel te zien is. De plant zou helpen tegen slangengif en de wortel werd voor het winnen van rode verfstof gebruikt.

Opnieuw richting Duero

Het pad loopt terug richting Duero. Parallel aan de populieren- en ooibossen gaat het langs het Canal Toro-Zamora, waar het water met een krachtige stroom doorheen gutst.

Canal Toro-Zamora

Dit Canal wordt nog een behoorlijk stukje gevolgd waarbij sluisjes en verdeelpunten overgestoken worden. Het stroomgebied van de Duero is uitermate vruchtbaar maar zonder bevloeiing zou er weinig groeien.

Aantrekkelijk wandelgebied

De rivier wordt voorlopig voor de laatste maal een stukje gevolgd, voordat een langer stuk richting Villaralbo gaat.

Natuurgebied Duero

Voor het plaatsje zit aan de rechterkant een constructiebedrijf. De grote hal wordt binnengestapt en een medewerker aangesproken. Nodig zijn 2 ronde plaatjes met gaatje om de uitgelubberde ringetjes van de draagbanden te repareren. De jongen wil wel helpen, snapt het probleem en komt even later met 2 perfecte ringetjes terug. Ter plekke worden de plaatjes aangebracht zodat de banden nu niet meer van het draagstel afschieten en dat probleem opgelost is. Om 11:00 uur wordt Villaralbo binnengestapt waar gelukkig een open Bar te vinden is.

Villaralbo

Het is de laatste stop van deze route zodat rustig de tijd wordt genomen om lekker bij te komen. Nu de laatste 7 km naar Zamora. In plaats van de saaie Carretera wordt besloten een pad langs het Canal te volgen door de velden, wel iets verder maar een stuk aantrekkelijker. In de verte komt Zamora, dat op de heuvels aan de overzijde van de Duero gebouwd is, dichterbij.

Pad langs het Canal richting Zamora

Langs het Canal is extra water beschikbaar, vooral bij de lekkagepunten. Opvallende zijn kalebasachtige planten, waarvan de zaadjes met een pets wegspringen. Ook in Navarra staan deze planten die ik eerst niet thuis kan brengen. Na veel zoeken blijkt het de springkomkommer te zijn. De zaadjes bouwen een druk op tot 6 bar (!), waarna ze als het ware weggeschoten worden en opnieuw wortelen. Op de CF schrokken we (wandelmaatje Loes en ik) behoorlijk van de onverwachte knal! De zaadjes zijn overigens giftig!

Springkomkommer

Het is dit finale stukje sowieso één bloemenpracht zodat na de droogte en afwezigheid van bloeiende planten op het laatste moment nog een beetje genoten kan worden.

Spaanse distel

Natuurlijk is de wilde cichorei ook aanwezig. De bloemetjes bloeien vooral ’s morgens.

Wilde cichorei

In de buurt van de autosnelweg wordt afgebogen tot er onderdoor gegaan kan worden. Even verderop begint de buitenwijk van Zamora. Dwars door de bebouwing komt de oever van de Duero weer in zicht waar door het park wordt gelopen. Beneden liggen de oude gebouwtjes van de sluizen in de rivier. Het einde van de tocht is nu toch wel nabij.

Zamora

De Puente de Piedra is de laatste brug over de rivier die overgestoken moet worden. 5 Seizoenen geleden werd de brug van de andere kant aangelopen vanaf de Via de la Plata!

Puente de Piedra

Hoe mooi ligt Zamora op een rotsplateau van 26 – 32 m hoogte aan de andere zijde van de rivier. De oude ommuurde stad en de vele goedbewaarde oorspronkelijke gebouwen liggen vooral hier. De stad lag aan de Via de la Plata en was al tijdens de Romeinse tijd een belangrijk bolwerk aan de Duero. Na de inval van de Moren in 711 werd het al snel terugveroverd door de Christenen in 754, waarbij de Duero de zwaarbevochten grensrivier werd.

Over de brug

Rechterzijde stroomopwaarts

Linkerzijde stroomafwaarts met rotsplateau

De Christenen zijn in de eeuwen hierna verschillende malen de klos geweest door  Aceifas (Jihad aanvallen) van de Moren. Vooral Almansor heeft heftig huisgehouden in 979 en de jaren daarna. Dezelfde Almansor die in 997 Santiago overviel en de klokken naar Córdoba liet verslepen door Christenslaven. Eigenlijk waren deze overvallen pas afgelopen na de slag van Las Navas de Toloza in 1212, toen de Moorse dynastie van de Almohaden definitief verslagen werd. De klokken werden in 1236 door Moorse gevangenen teruggesleept naar Santiago!

Militaire campagnes van Almanzor (938 – 1002) . En verde oscuro, territorios reconquistados para Al-Ándalus. Donker groen heroverde gebieden op Al-Andalus. El mapa muestra las diferentes aceifas de Almanzor y las fechas en que fueron llevadas a cabo. De kaart toont de verschillende Aceifas van Almanzor en de data wanneer uitgevoerd
De brug over volgt de eerste oude kerk; de Iglesia de Santa Lucía, uit de 12e  eeuw.

Iglesia de Santa Lucía

Om de kerk het pleintje over en steil omhoog tot bij de Refugio dat op een toplocatie ligt in het oude gedeelte tegen de binnenstad aan. Het is 13:30 uur en de tocht zit er na goed 820 km op! In de herberg volgt een vriendelijke ontvangst door een Spaanse en een Italiaanse Hospitalero.

De Refugio in Zamora

Een onderbed is gauw gevonden waarbij zo vroeg al meerdere Pelgrims aanwezig zijn. De Refugio heeft een mooie eetzaal en ruimte om eventueel zelf te koken. De echte Pelgrimsgeest, die op de route zo node gemist is, is hier aanwezig! Het gedicht op de stenen kolom voor de Refugio drukt dit uit in het volgende gedicht:

De waarde van de Camino
En van het leven
Zit niet in hetgeen gelopen wordt
In hetgeen je ontdekt
Of in hetgeen wat je geeft
De waarde van de Camino
Zit in de liefde
Die de lange tocht je biedt
A. Ramos de Castro

Na het lezen van deze diepzinnige woorden wordt het toeristenbureau van de gemeente opgezocht. Om 14:00 uur gaat deze meestal dicht en ik wil kijken wat de beste manier is om thuis te komen. Inderdaad blijkt dat Zaterdag om 14:25 uur vanaf Madrid een vlucht van Ryan Air is naar Weeze. Madrid is gemakkelijk bereikbaar, het beste met de bus.
De behoorlijk behulpzame Spanjaard tikt alles in en voor 92 Euro, inclusief 15 kg rugzak, is mijn ticket in orde. Alleen; er moet betaald worden met een Creditkaart en die is gejat in Valencia. Ik kan hem direct kas betalen, maar dat wil hij niet. Terug naar de Refugio en de Italiaanse Hospitalero aangeschoten met het verzoek op zijn Creditkaart te boeken. Hij is zo vriendelijk mee te lopen waarna het vlug geregeld is. Het extra wat ik hem geven wil moet maar in de Donativopot, zegt hij. De ticket wordt uitgedraaid zodat het idee dat de terugreis geregeld is een hoop rust geeft.
Nu eerst maar eens douchen en orde op zaken stellen. Een hoop gezellige herrie geeft aan dat er een paar Nederlanders aankomen. Het zijn Noord Hollanders, die communiceren op oorlogssterkte. Ze komen van de Via de la Plata, zoals de verdere Pelgrims vandaag. De kamer met 12 bedden stroomt met de kortste keren vol. Naast mij ligt een Japanner die ervaring met jatten heeft, omdat zijn camera een paar jaar geleden net voor Santiago gestolen was. Het missen van de foto’s was natuurlijk het ergste.
Op de Plaza Mayor is een groot terras waar lekker gezeten wordt en zelfs Deense Pelgrims passeren, die een andere overnachting dan de Refugio zoeken. Het ligt rond de kerk van San Juan Bautista uit de 12e eeuw, die net buiten de Poort werd opgericht.

San Juan Bautista

Ingang met Roset

Aan de andere zijde van de Plaza Mayor ligt het oude stadhuis uit 1600 dat nu de Policía Local herbergt.

Oude stadhuis, nu Policía Local

Wapen van Zamora

Zamora is redelijk groot en hoofdstad van de Provincie met 65.000 inwoners. Vanaf het oude stadhuis liggen de winkelstraten van  het nieuwere Zamora. Aan de tegenover liggende zijde het oude gedeelte op het rotsplateau dat vroeger geheel ommuurd was. Tijd om dit gedeelte eens nader te bekijken.

De Puente Piedra van bovenaf

De Puente Piedra (stenen brug) is vanaf het plateau mooi te zien. De wortels gaan terug tot de Romeinse tijd en is herbouwd in 1167. Talloze malen verwoest in de strijd met Moren, maar ook met Napoleon. Even verderop de Romaanse kerk van Maria Magdalena. Het Portaal is versierd met Mudéjar afbeeldingen van plantenranken (geen heiligen afbeeldingen; Moorse invloed).

Iglesia de Magdalena

Door de Rúa de los Francos gaat het naar het einde van het rotsplateau, waar de Catedral ligt en boven de indrukwekkende stadsmuren het Castillo van Zamora.

Stadsmuren

Opgericht in 780 direct na de herverovering heeft het eeuwenlang dienst gedaan als verdedigingsbolwerk en landhoofd tegen de voortdurende aanvallen van de Moren. Het ligt in een mooi onderhouden park.

Castillo de Zamora

Grachten Castillo

Het kasteel is door de eeuwen heen verbouwd. Het laatst in 1600 is het geschikt gemaakt tegen aanvallen met artillerie, door het aanleggen van diepe grachten.
De Catedral is één van de mooiste Romaanse gebouwen in Spanje waar al in begin 1100 aan begonnen is.

Catedral Zamora

Speciaal is de koepel die torentjes heeft welke met geschubde stenen pannen zijn afgedekt en daarmee Byzantijns geïnspireerd is.

Middelste koepel met geschubde pannen

De toren ervoor is Romaans; de Torre Del Salvador van 45 m hoog. Op dit soort torens staat geen spits.
In het oude gedeelte wordt een menuutje genomen. De ober is echt een type, wel lachen. Het blijkt een Catalaan te zijn, die het hier niet gemakkelijk heeft (wederzijdse rivaliteit Castilië – Cataluña). Het eten is Paella op zijn Zamorees; brr, baggervet! 
Terug in de Refugio zit de slaapzaal vol. Vooral met de Hollanders en twee Vlamingen is het lachen geblazen. Om 22:30 uur komt de Hospitalero waarschuwen dat het licht uit moet en mooi is geweest! Wat is gezelligheid node gemist op deze tocht, gelachen werd voor 3 weken!
Op een volle slaapzaal is het wat onrustiger maar wordt redelijk geslapen nadat de tocht totaal uitkomt op 822 km!