31 Augustus, Tembleque – Mora 25,3 km

Naar Mora zijn twee mogelijkheden om de route te vervolgen. A) grote stukken parallel aan de Carretera, B) Binnendoor met onderweg nog een dorp; Villanueva de Bogas, deze laatste route is een km verder, maar aanlokkelijker.

Wegkruising Van de Camino de Levante en Sureste

Besloten wordt de laatste route te volgen. Dit is een gedeelte van de Camino de Sureste. De route loopt lang en eenzaam door de Campo, maar lijkt best aantrekkelijk met mooie vergezichten op de dichterbij komende bergen.

De alternatieve route is gelopen over Villanueva de Bogas

Langs de tuinderijen (Huertas) loopt het pad kaarsrecht de einder in. De Spaanse fietspelgrim komt eraan en voor het eerst klinkt; “Buen Camino”!

Tuinderijen

Het is bewolkt wat de temperatuur voorlopig een stuk aangenamer maakt. Het pad loopt naar de horizon, dus vooral op kleine dingen onderweg letten, zoals een struik of zelfs een huisje, zodat je toch het idee krijgt vooruit te komen.

Absolute eenzaamheid

Deze route is echt alleen voor liefhebbers van eenzaamheid. Wat een verschil met de Camino Francès! De laatste tijd klagen steeds meer mensen dat het daar zo toeristisch wordt, nu dan moeten ze dit maar eens proberen. Waarschijnlijk zijn ze gauw genezen. Het is toch wel fijn op tijd een Refugio te vinden, of een terrasje met vele ontmoetingen en bovendien in een prachtige omgeving vol afwisseling.

Dezelfde route 4 km verder

Tot het volgende dorp loopt de route zo kaarsrecht door met zicht op de bergen links; de Sierra del Algador, die langzaam dichterbij komt.

De Sierra del Algador

Even voor twaalven wordt Villanueva de Bogas binnengelopen. Een klein dorpje waar naast het café “El Peseto” een kermisje opgebouwd wordt. Na 13,5 km volkomen eenzame saaiheid is het goed zitten en lachen met anderen op het terras.
Even verderop zijn bij een huis allerlei Santiago Paterfernalia te zien. Het is Jose Luis die Hospitalero is en de overnachtingen voor Santiago Pelgrims verzorgt. Hij wenkt zelfs, maar goed 12:00 uur is nog te vroeg en Mora is het doel, dus verder maar. Aan de rand van het dorp staat een door hem vervaardigd Santiago monument waarlangs de route verloopt.

Santiago Monument

Het dorp uit wordt het heuvelachtiger. In de verte is de Sierra de la Rabera te zien. De heuvels zijn gestoffeerd met olijvenbomen.

Sierra de la Rabera

Bij Casa del Conde loopt de weg steiler naar beneden. Het wordt rotsiger met wilde begroeiing. Het gaat over een oud bruggetje van de Río Algodor, waar bijna geen water in zit.

Río Algodor

De omgeving door de woeste ruigte heeft wel iets aparts. Een eind verder staat een totaal vervallen kasteelachtige boerenhoeve.

Vervallen boerenhoeve

De weg splitst even verderop waar de beiden Caminos weer samenkomen. Nu wordt de Camino de Levante gekozen.

Wegsplitsing Camino de Levante en Sureste

De omgeving is nu sterk heuvelachtig met lemen paden door de olijven plantages. Gortdroog is het, wat zou hier anders willen groeien? Misschien alleen druiven. De bomen zitten vol vruchtjes en moeten wel veel opleveren. Ze staan in keurige rijen, goed onderhouden in de losbewerkte rode klei. Het zijn behoorlijk oude bomen ook. Wat maakt Spanje toch een goed gebruik van deze vruchten in hapjes en vooral als olie. Een ode aan deze boom is dan ook wel op zijn plaats. Zoals eerder al omschreven bij de Via de la Plata.

Mooie volop dragende boom

☼   Olijven
Het is een wonder der natuur dat onder de meest barre omstandigheden deze nuttige boom groeien kan. Bloedheet en droog ’s zomers, nat en koud ’s winters. Hij wortelt diep en kan meer dan 2000 jaar oud worden. De bomen zijn ingevoerd door de Feniciërs ca. 600 jaar voor Christus. Het is dan ook een van de oudste gecultiveerde bomen aan de Middellandse zee, maar kan slecht tegen vorst. De vruchten zetten steeds aan op nieuwe takken waardoor snoei noodzakelijk is. De oogst is in herfst en winter, waarbij de vruchten van groen (onrijp) tot donkerpaars en zwart (rijp) zijn. Ze bevatten veel olie, 5 kg olijven geeft 1 liter olie. De vruchten zijn vers bitter, dit wordt er uitgeloogd in een enkele maanden durend proces in zoutbaden. De eetbare vruchten worden met en zonder pit gebruikt, gemarineerd, ingelegd met ansjovis en verwerkt tot tapenades (gepureerde olijven).

Voor olie worden ze geperst met pitten. De eerste koude persing geeft de beste kwaliteit “extra vierge”, de zuurgraad is dan minder dan 1%. Ook de restolie wordt eruit geperst maar is van mindere kwaliteit. Olijfolie is 1,5 jaar te bewaren en kan hierna ranzig worden. Door de onverzadigde vetzuren is olijfolie gezond.

190 miljoen olijfbomen in Spanje

Van de 190 miljoen olijfbomen in Spanje zijn op deze route heel wat te zien. Spanje is hierdoor de grootste producent van olijfolie ter wereld. Mora is in heel Spanje bekend om zijn beste kwaliteit Virgen olie.
Tussen de olijven door is boven op de berg met de toepasselijke naam; Sierra del Castillo, de oude burcht te zien van Las Peñas Negras.

Castillo las Peñas Negras

Weer zo’n mooi overblijfsel uit de oude tijden. Het kasteel was in de 10e eeuw een Moors fort dat behoorde tot de Taifa (Moorse koninkrijkjes, groteren heetten Kalifaat) van Toledo. Na de verovering van Toledo in 1085 bleven eerst Moorse gouverneurs, onder Castillaanse overheersing, de dienst uit maken (In deze tijd werkten Christenen en Moren soms samen en soms tegen elkaar. Ook “El Cid” was een tijdje huurling onder de Moren).
Naderhand is het Castillo door Koning Alfonso VIII overgedragen aan de Orde de Santiago in 1172. Die zorgden voor de verdediging tegen de Moren en de herbevolking van de streek. Peñas Negras = zwarte stenen

Taifas Koninkrijkjes in 1080

Het is klimmen tussen de bergjes door van de Sierra del Castillo en Sierra del Morejón aan de andere kant. Op de top staat aan beide zijden een amfora met een soort wiekjes eraan, waardoor ze een silhouet van een windmolentje geven. Bovenop openbaart zich een uitzicht dat bijna tot Toledo loopt. De laatste kilometers lopen naar beneden richting Mora. Het is na 15:00 uur en de hitte voelt aan als lopen door een verstikkende deken.

Uitzicht tot Toledo

Tegen de hellingen groeien complete amandelboomgaarden. Wat moet dat schilderachtig zijn in februari als alles roze kleurt van de bloeiende bloesems. Denk maar aan de schilderijen van Vincent van Gogh.

Amandelboomgaard

De vruchten beginnen al open te barsten; een teken dat ze rijp beginnen te worden. Ze lijken sterk op perziken, waar het een neefje van is. De oogst begint in Oktober, waarna de pitten als noot geroosterd worden en in vele vormen in de Spaanse keuken gebruikt worden.

☼  Amandelen
Geïntroduceerd ca. 2000 jaar geleden in Spanje. Afkomstig uit Midden Azië en de Levant. Het is een “Prunus” uit de rozenfamilie en neefje van Perziken en Abrikozen. De Amandel is geen noot, maar steenvrucht (pit). Vooral zoete Amandelen worden gekweekt (bloeit wit).

Vincent van Gogh Amandelbloesem

De pitten worden  in vele Spaanse gerechten gebruikt (vaak geroosterd). Marsepein is een door de Moren geïntroduceerde lekkernij, dat gemaakt wordt van geknede amandelen, suiker en rozenwater. Ook Noga en Bitterkoekjes hebben als basis amandelen. De pitten bevatten ook Amygdaline, wat in ons darmkanaal omgezet wordt in blauwzuur of cyaankali! Vooral de bittere Amandel bevat deze stof en is daarom sterk giftig. Deze bloeit mooi roze. Extracten worden in de “natuur” geneeskunde gebruikt. Bekend is dat cyaankali naar amandelen ruikt!

Geroosterde Amandelen

Jaren geleden op inspectie bij de Chemische fabriek van Blauwzuur bij DSM in Geleen kregen we een alarmtoestelletje mee voor als er lekkages waren. Een geruststelling: Als je amandelen rook volgde de dood zo ongeveer onmiddellijk (Cyanen zijn grondstoffen voor Polyurethanen = Schuim voor matrassen e.d.)!

Mora

Mora blijkt een behoorlijk plaatsje met een aardig centrum om een groot plein; Plaza Príncipe de Asturias. Eerst maar naar de Policía Local. Weliswaar vriendelijk, maar de Albergue Municipal blijkt al een jaar gesloten dus een Hostal zoeken. Het opgegeven adres ziet er niet best uit. Gelukkig doen ze niet open zodat Hostal Agripino opgezocht wordt. Dit blijkt gerund te worden door 2 oudere zusters die ook nog een dementerende moeder verzorgen. Een prima kamer met TV en Airco voor 25 Euro wordt betrokken. Bovendien kan voor 13 Euro extra perfect gegeten worden.

Raadhuis in Neo-Mudéjar stijl

Later het centrum in voor wat terrasjes. Met enkele Marokkanen een onderhoudend gesprek. Ze kunnen zelfs nog wat Nederlands zodat ze waarschijnlijk heel Europa rondtrekken. Ze slapen in het Hostalletje dat, voor mij achteraf gelukkig, gesloten is.
Enkele oudere Spanjaarden denken nog even dat ik een zwerver ben, want wie trekt er nu rond in de hoogzomer met een rugzak? Een Pelgrim? Voor Santiago? O, slapen in Hostal Agripino, dat verandert de zaak. Gekke Hollander daar komt het wel op neer. Ze zijn overigens niet onaardig maar snappen dit soort ondernemingen niet.
Naderhand inderdaad prima gegeten bij de aardige dames en op tijd het nest in na 448,6 km!