18 Mei, Cizor Monor – Roncesvalles 54 km
De nacht is opmerkelijk doordat net na twaalven een vogel geweldig aan het fluiten is. Een nachtegaal, waar hoor je dat nog? Zeker twee uur is het gezang te horen.
De Fransen zijn vroege opstaanders en vertrekken net zo afstandelijk als verwacht. Ze zijn alleen op elkaar gericht en buitenlanders zijn, vooral als ze geen Frans spreken, van een andere planeet! Zelf kennen ze hun talen absoluut niet. De jeugd leert nu wat Engels.
Tegengesteld lezen
Cizur Menor - Larasoaña Larasoaña – Roncesvalles
De weg loopt naar beneden waar direct Pamplona begint met zijn universiteiten. Het vreemde is dat in het fietsboek de route tot Roncesvalles vergeten is! Nu ja, de looproute en de Carretera zijn welbekend, dus geen probleem!
Wapen Pamplona
Door zijn brede straten is het echt grootstedelijk met alle drukte die erbij hoort. Het heeft ongeveer 200.000 inwoners en is de tegenwoordige hoofdstad van Navarra. Dat betekent ook mooie lunchrooms waar eerst maar eens gebruik van wordt gemaakt om, op zijn Spaans met de grote bak goed drinkbare koffie, te ontbijten. Pamplona is vooral bekent door de “Encierro”, tijdens de San Fermín feesten van 6 tot 14 juli, waarbij stieren door de oude stad gejaagd worden.
☼ San Fermín
Het bekendst van Pamplona zijn de San Fermín feesten van 6 tot 14 Juli, waarbij stieren door de oude stad gejaagd worden, dwars door en langs vaak aangeschoten jonge Spanjaarden, tijdens de “Encierro”. In deze tijd is de stad vol met feestende als Basken verklede jongelui.
Tijdens mijn eerste route in 1998 kwamen we om 8:00 uur ’s ochtends in het oude gedeelte waar de Camino dwars doorheen loopt. De straten vol met jongelui in witte broeken en shirts met een rode heupband, das en Baret. De meisjes idem maar dan met een jurk.
Alles was bezaaid met stapels lege flessen van een volle nacht heftig doorhalen. Overal muziekgroepjes met de bekende opzwepende koper klanken van de Charangas. Bij een bocht konden we niet meer verder, omdat de weg afgezet was met balken. Door de balken heen kon je vele Basken zien lopen. Aan een vuilnisman gevraagd hoe verder? Zei hij: wacht maar een kwartiertje en het is voorbij. Opeens klonk een kanonschot en even later nogmaals, waarna de Basken nog harder begonnen te lopen. Ineens waren er 7 stieren die door de straten denderden tegen en over de mensen. Bij de schotten moest een bocht worden genomen, waarbij de stieren er met een reuzenklap tegenaan botsten. Een intense roofdierenlucht straalde van ze af, zoals bij de berenkuil in een dierentuin: angstzweet!
En weg waren ze weer. Alles werd door Televisie camera’s in beeld gebracht en was later ’s avonds op de TV te zien. Korte tijd later werden de schotten weggehaald en kon de Camino weer opgepakt worden. Op strategische punten stonden ambulances want er gebeuren regelmatig ernstige ongelukken. Ernest Hemingway heeft dit gebruik beeldend beschreven in zijn vooroorlogse roman over Spanje en zo Pamplona, vooral voor de Engelstalige naties, op de kaart gezet.
Nog steeds zitten in deze tijd de hotels vol met Amerikanen, Engelsen en Australiërs, die de 3-dubbele prijs betalen van normaal! Toch behoort dit tot de Spaanse cultuur en de Basken laten zich niet afschrikken door internationale druk van zogenaamde dierenliefhebbers. Wat een verschil met Nederland, waar een 4-daagse al wordt afgelast als het eens lekker warm is!
San Fermín
Het oude gedeelte is wel aardig met zijn opvallende stadhuis uit 1423.
Raadhuis Pamplona
Over de brede boulevards wordt langs de vestingwerken van de Citadelle gereden. Hier liggen op de grasvelden tijdens de Encierro talloze buitenlanders en ook Basken hun roes uit te slapen te midden van hopen flessen en troep.
Citadelle van Pamplona
Pamplona ligt eigenlijk in een soort dal tegen de uitlopers van de Pyreneeën aan. Door de stad moet de juiste richting naar Roncesvalles worden gezocht, waarbij de borden; Francia wel helpen. Oppassen is wel de juiste afslag te pakken omdat je anders de route naar Irun opgestuurd wordt. De eindeloos vele rotondes en stoplichten worden genomen totdat de buitenrand, met zijn vele kustwerken, op – en afritten en autosnelwegen, bereikt wordt. Zie ik aan de overzijde een bijna door helmen onherkenbare Jozef Oostveen fietsen met zijn broer, de derde Silvoldenaar op deze route? Later zal blijken dat het nog waar is ook!
Cizor Menor - Roncesvalles, 54 km, Dagtraject 36
Een beetje weggemoffeld zit de kleinere afrit naar Roncesvalles waar de N135 een steeds smaller wordend dal inloopt.
Grootstedelijk gedoe in Pamplona
Ineens is het gedaan met de grote stad en zitten we midden tussen de bergen. In het begin loopt het rustig omhoog op deze mooie dag vol beschenen door een prettig zonnetje, die zo node gemist is. Zal het zo meteen Frankrijk in, na 2,5 week bar slecht weer, eindelijk weer voorjaar worden?
Net voor Larasoaña
Verschillende dorpjes worden gepasseerd, waarbij vooral Larasoaña en Zubiri opvallen, omdat deze dorpjes meestal het doel zijn van de starters vanaf Roncesvalles. Na Zubiri beginnen nog een paar serieuze klimmetjes richting de passen van de Erro en Meskiritz, zodat eerst maar eens een grote cola bij het Motel genomen wordt. Frankrijk nadert en dat is te merken aan de hogere prijzen die hij alvast berekent!
Net voor de Erro pas
Vandaag moet toch nog van 400 naar bijna 1000 m hoogte geklommen worden met wat tussendalletjes. Onder deze prachtige omstandigheden is dat een stuk gemakkelijker. Het leven bestaat toch uit een constant gevecht tegen de zwaartekracht. Een voordeel is er wel; wat je omhoog gaat ga je ook weer naar beneden!
Op de Erro Pas
De straaltoren geeft aan waar de top is. Hier staan de nodige fietsers uit te puffen, terwijl vanuit het bos de lopers komen.
De Guardia Civil staat te kijken of alles naar wens verloopt. Op de foto met ze mag niet! Het zijn toch wat speciale gasten, paramilitairen die vooral ook de grensbewaking in de gaten houden. Ze wonen in afgescheiden kazernes met woningen en komen gedwongen van andere gebieden uit Spanje. Ze mogen vooral niet verbroederen met de plaatselijke bevolking! Hun motto is; "Todo por la patria” (Alles voor het vaderland)!
Luitenant Kolonel Tejero
Het bekendst zijn ze van hun driepuntige hoedjes, de Ticornio. Luitenant Kolonel Tejero, die in 1981 probeerde een staatsgreep in de geest van Franco te plegen, is daar een voorbeeld van ( Sinds 1996 loopt hij al weer vrij rond)! De hoedjes worden tegenwoordig alleen gedragen met officiële gelegenheden en niet tijdens de gewone dienst.
De besneeuwde toppen van de hoge Pyreneeën komen steeds dichterbij. Na Viscarret ligt Burguete voor me.
Net voor Burguete en Roncesvalles
Wapen van Burguete
Burguete in het Baskisch “Auritz” is een prachtig voorbeeld van een mooi bewaard oorspronkelijk Baskisch dorpje. De Basken zijn echte bouwers waardoor de huizen robuust en duurzaam zijn, bovendien van grote schoonheid!
Burguete
☼ De Basken
Lauburu
Zijn een trots volk en behoren tot de oorspronkelijke bewoners van Europa. Er zijn ca. 3 miljoen Basken waarvan het grootste gedeelte in het Spaanse gedeelte woont en men “Euskadi” noemt, of “País Vasco” op zijn Spaans.
De taal “Euskera” is voor ons volstrekt onbegrijpelijk maar oorspronkelijk en heeft niets te maken met de verdere Indo Germaanse- en Keltische talen die in Europa gesproken worden. De Basken hebben een grote hang naar zelfstandigheid, hetgeen vanuit de historie goed te verklaren is.
Eerdere bezetters zoals Romeinen, Visigoten, Moren en Fransen kregen er nooit echt voet aan de grond en de Basken hadden met hun “Fuera” duidelijke wetten en regels. Het waren geweldige zeelui, die al in 1100 (!) naar New Foundland voeren om Kabeljauw te vangen wat ingezouten in de gehele Middellandse zee verhandeld werd!
De provincies “Gipuzcoa” (spreek uit Giespoeskwa), en “Biskaia” worden door de “Ruta del Norte” doorsneden tot Cantabrië bereikt wordt. Navarra is een overgangsgebied, waar wisselend nog Baskisch wordt gesproken.
Het is een bergachtig en ruw gebied met mooie dorpen en ondanks alle “ETA” rumoer, i.v.m. nagestreefde onafhankelijkheid, zeer veilig. Ze hebben hun eigen sporten, zoals “Jaï Alaï”, ofwel een vorm van kaatsen en een “Fronton” of kaatsmuur ziet men in elk dorp.
De Basken zijn over het algemeen klein en sterk geblokte types, vaak met hun karakteristieke baretachtige muts. Het is het land van goed eten en de Tapas vinden hier hun oorsprong (De beste zegt men in San Sebastián)!
Spaanse benamingen worden meestal weggekalkt, maar dit levert eigenlijk nooit problemen met het vinden van de “Ruta” op. De mensen spreken bovendien allemaal Spaans, zijn vriendelijk en willen een Pelgrim graag helpen. Ze stellen het op prijs enige woorden Baskisch te horen zoals; “Egon on” = hallo, “Agur” = tot ziens (aju!) en “Askerrik Asko” = dankjewel.
Ook Nederland heeft met Baskenland een verwantschap gekregen via ons koningshuis. Want “Zorreguieta” is een echte Baskische naam en Maxima is dan ook een afstammelinge van een geëmigreerde, vooraanstaande, van oorsprong Baskische familie in Argentinië
Burguete door is het nog 4 km licht oplopend naar Roncesvalles. De hele weg fietsend vanaf Santiago ben ik niemand tegengekomen die ook terugfietste! Wel komen de tegemoet komende fietsers nu goed op gang.
Alsof ik thuiskom zo bekend is het na 5 x meerdere weken Hospitalero te zijn geweest in de grote Refugio Itzegandegía met 120 stapelbedden!
Roncesvalles vanaf Burguete
De Hospitaleros zitten om 13:10 uur te eten bij La Posada zodat ik binnenloop, hartelijk welkom word geheten en meedoe.
(Hospitalero kun je worden als lid van het Nederlandse Genootschap van St. Jacob. Je moet dan wel een gedeelte van de tocht gelopen of gefietst hebben. Enige talenkennis is gewenst en bovendien moet je willen werken, een beetje van mensen houden en tijd hebben!)
In de Refugio is beneden een bekend bed waar het prima slapen is en bovendien hed ik nog een speciaal verzoek dat door de dames meteen begrepen wordt; wasjes! De hele bups aan trainingpak en alles wat los en vast is wordt gewassen en later in een keurig stapeltje afgeleverd. Zo kan ik tenminste schoon Frankrijk door!
La Colegiata de Roncesvalles
Wapen Roncesvalles
Roncesvalles is eigenlijk één groot kloostercomplex met 2 restaurants en een klein souvenirwinkeltje. Bovendien is één van de vleugels verbouwd tot een bijna Paradorachtig hotel waar, voor betrekkelijk weinig geld, vorstelijk geslapen kan worden. Een andere vleugel is in 2011 verbouwd tot een 3laagse super Refugio, dat ook weer door het Nederlandse Genootschap wordt beheerd.
Achterzijde Klooster
Er is een magnifiek Museum en een prachtige Claustro met de graftombe van Sancho de 7e “El Fuerte” (de sterke), Koning van Navarra van 1194 – 1234 en overwinnaar van de slag tegen de Moren bij Las Navas de Tolosa. Sinds deze tijd zitten de verbroken ketenen in het wapen van Navarra, terwijl ook de verschillende steden in Navarra deze ketenen in hun wapen voeren.
De verbroken ketenen van Navarra in Roncesvalles
Tegenover de refugio zijn 2 opmerkelijke gebouwen: De Silo de Carlomagno (Karel de Grote) uit de 12e eeuw en de Kapel van Santiago uit de 13e Eeuw.
De Silo is een Ossuarium (knekelhuis). Het gebouw is over een grote spelonk heen gebouwd waar vanaf de slag met Roland de doden begraven werden. Later vooral Pelgrims die het niet haalden. Ook de plaatselijke inwoners en kanunniken worden hier begraven. Bij excursies kan in de spelonk gekeken worden, waar de stapels doodshoofden je aankijken; 14 m dik!
Silo de Carlomagno en Kapel van Santiago
Bij Paco tegenover de Refugio in het Resto bij Casa Sabina wordt lekker gezeten en bijgepraat. In de Refugio loopt alles zeer naar wens. Ik sta nog even met een Braziliaanse te praten uit Recife. Ze vertelt dat de Hollanders er in de 16e eeuw gezeten hebben onder Prins Mauritz. Nog steeds zijn er afstammelingen die lichter gekleurd zijn; kijk maar naar mijn ogen zei ze!
’s Avonds is het genieten van een heerlijke salade gemaakt door de dames met een bijpassend wijntje. Ik ben Marja, Jan, Harrie en Els zeer dankbaar als het bed wordt opgezocht om de laatste nacht, voor de doorsteek door Frankrijk, weg te zetten. Het was deze halve dag toch nog 54 km en 3498 km totaal.
Deel 4, traject 2-b zit er nu op zodat morgen verder gegaan wordt met deel 5, traject 3-a van het volgende boek: “Pyreneeën – Tours”! Santiago – Roncesvalles, waren 817 km onder meest barre winterse omstandigheden. Het ziet er nu beter uit. Wat brengt deeltraject 3-a? Frankrijk ik kom eraan!
 (Hersteld)_bestanden/image012.png)
Einde deel 4
Traject 2-b
