19 April, Chateaumeillant – La Souterraine   94 km

Florian rekent 53,50 Euro voor overnachten, eten, ontbijt en de vele pilsjes; het was echt een goed adres. De fiets heeft ’s nachts veilig in de eetkamer/ bar gestaan. Na een hartelijk afscheid pakken we de route weer op terwijl de weersomstandigheden onveranderd schitterend zijn.

Châteaumeillart – La Souterraine, 94 km, dagtraject 10

Natuurlijk is het nog koel vroeg in de morgen maar de temperatuur stijgt snel, zodat handschoenen, schoentjes en muts niet meer nodig zijn.

Montlevic

In Montlevic ligt een landgoed met een Romaanskerkje dat gerestaureerd wordt.  Het ligt in een schilderachtige bosrijke omgeving afgewisseld door akkerland en beekdalletjes.

Akkerland en beekdalletjes

La Châtre is al van verre op een heuveltop te zien. Het is de centrumplaats van de Vallée Noire met zijn donkergroene bossen. Hoewel centrumplaats heeft het ook slechts 4500 inwoners maar is stokoud en heette vroeger zelfs “Castro”, een woord dat in Spanje voor oude stad gebruikt werd (versterkte burcht of Motte).

La Châtre aan de l’Indre

Aan de l’Indre in de oude huizen zaten leerlooierijen, dit alles is mooi bewaard.

Na La Châtre ligt in de verte de machtigste burcht van de hele route; Sarzay! Een prachtig schilderachtig overblijfsel uit de middeleeuwen. Het heeft de 100 jarige oorlog met de Engelsen, de godsdienstoorlogen en de revolutie overleefd.

De sprookjesburcht van Sarzay

Het is opgericht vanaf 1348 om de Engelsen te weerstaan. De familie Barbançois werd zelfs voor getoonde moed voor Frankrijk tot Marquis verheven. Vroeger moeten er 38 torens met 3 bruggen hebben gestaan. Wat nu te zien is zijn vooral de Donjon en een kapeltorentje van de binnenste muur. De boerderij links is uit de 18^e eeuw. Het kasteel wordt vaak gebruikt als decor voor ridderfilms.

Donjon en kapeltoren

Een Donjon was de centrale woonruimte en het best te verdedigen gedeelte, waar later met alle toevoegingen, kastelen en burchten uit zijn ontstaan. Het is op deze maandagmorgen bijna uitgestorven. Bij de boerderij heeft men een soort slordig openluchtmuseum van oude boerengereedschappen  gemaakt. Het zal zomers wel druk zijn.

In Neuvy-Saint-Sépulchre tegenover de opmerkelijke kerk is een prachtig terras in de zon, waar tijd voor koffie wordt genomen.

Heilig grafkerk St.Sépulchre

Koepel met 11 onderpilaren

De ronde kerk is zeer opmerkelijk. Hoewel hij er eigenlijk niet zo oud uitziet stamt hij al uit 1095, toen terugkerende kruisvaarders hun bestaande kerkje, die geweid was aan St. Jacques-le-Majeur, herbouwde als een replica van de kerk in Jeruzalem. Vooral de binnenzijde met zijn koepel en 11 pilaren is opmerkelijk. De 11 pilaren symboliseren de 11 apostelen zonder Judas (dit was de 12^e). Vroeger was het ook nog een pelgrimskerk  met refuge voor de Santiago gangers vanaf Vézelay.

St.Jacques-le –Majeur

In de kerk heeft St.Jacques-le-Majeur nog steeds een prominente plaats. Het kerkje is een mystieke plek om een ogenblik tot rust te komen.

Het plaatsje zelf is zoals overal buitengewoon rustig. Op het Franse platteland is stress zo te zien afwezig, behalve dan voor Pelgrims die moeilijk een slaapplaats  kunnen vinden!

Na een half uur volgt het volgende oude plaatsje; Cluis. Het begint al meteen met weer zo een prachtige ruïne; de Forteresse de Cluis-Dessous.

Ruïne Forteresse de Cluis-Dessous

Allemaal versterkingen uit de tijd van de grote strijd tijdens de 100 jarige oorlog.

La Châtre - St. Léonard-de-Noblat

Het landschap golft steeds meer waardoor de vele hellinkjes op voor de nodige extra zweetdruppeltjes zorgen. Het landschap verandert ook en zelfs de slanke sleutelbloem die me de hele weg begeleidt is hier opeens verdwenen. Andere grondslag?

In de verte het dal van de Creuse

In de verte ligt het dal van de Creuse waar parallel aan gereden wordt, totdat bij St.Jallet het steil naar beneden gaat tot aan de rivier.

Het dal van de Creuse

Over de Creuse begint de Limousin zodat dit vroeger bewaakt werd door een indrukwekkende burcht waar nu nog wat restantjes van over zijn. Ook deze burcht werd door Richelieu verwoest. De kardinaal was een geduchte vechter en heeft op latere leeftijd nog een kind verwekt!

☼  Kardinaal de Richelieu en de Hugenoten

Kardinaal de Richelieu, 1585 – 1642, geboren als Armand Jean du Plessis bekend als de Rode Eminentie. Was de eerste echte 1^e Minister van Frankrijk en geducht staatsman onder Lodewijk de XIII, van 1624 tot zijn dood in 1642. Hij herstelde het absolute gezag van de Franse koning door vazallen en familie (Moeder Maria de Medici en broer Prins Gaston van Orléans) buitenspel te zetten. Dit lukte hem door een uiterst efficiënte inlichtingen- en veiligheidsdienst met een eigen militie van lijfwachten (zie de verhalen van Alexander Dumas in de 3 Musketiers) .

Hij werkte rationeel pragmatisch voor het staatsbelang van Frankrijk (en vergat zichzelf niet!). De natuurlijke bedreigers waren de Spaanse en Duitse Habsburgers, die hij bestreed door bondgenootschappen met Engeland, de Nederlanden, Denemarken en Zweden (hoewel Protestants). Naar de Hugenoten toe (Franse Protestanten) was hij tolerant tot ze in 1625 in opstand kwamen. Ze werden hard aangepakt. Het Edict van Nantes uit 1598, dat ze vrijheid van godsdienst beloofde, werd buiten werking gezet, zodat velen vluchtten. In 1685 zou Lodewijk de XIV het Edict definitief buiten werking stellen en hadden de Hugenoten de keus: Katholiek worden of de dood (Duizenden vluchten naar Nederland (en door naar Zuid Afrika), Duitsland en Engeland)!

Hugenotenkruis

Richelieu is de wegbereider geweest van de absolute macht van Louis XIV (de Zonnekoning), Le Loi c’est Moi (de wet ben ik!), en daarmee het toenmalige politieke -, militaire - en culturele overwicht van Frankrijk over West Europa.

Beneden aan het rustige water staat een restaurant met looppelgrims ervoor. Helaas is het gesloten zodat de brug over gestoken wordt. Er vaart zelfs een rondvaartboot maar het is dan ook een stuwmeer met een van de oudste grote dammen van Frankrijk.

De Creuse is nog een andere grens ook; die van de Langue d’Oïl naar de Langue d’Oc (eigenlijk de spraak van Oui naar de spraak van Doc, wat beiden ja betekent). Een duidelijker overgang naar het zuiden is er niet! Nu komen we in de invloedsfeer van Zuid Frankrijk.

☼Langue d’Oc – Langue d’Oïl

In de middeleeuwen overheerste de taal het Occitaans; de Langue d’Oc de Franse cultuur, die met zijn hoofse gezangen en literatuur op een hoger plan stond. Aan het einde der middeleeuwen werd het noorden steeds machtiger zodat de Langue d’Oïl het overnam (Ile de Paris). Beide talen behoren tot de Gallo Romaanse tak, die via het Latijn zijn opgekomen.

De oorspronkelijke Oïl talen

Als je over de snelweg rijdt wordt dit nog steeds aangegeven (alleen Langue d’Oc)!

De andere kant van het dal gaat het een dikke kilometer met meer dan 8% omhoog tot in het centrum van Crozant. Gelukkig, aan de rechterzijde is een hotel waar een billijk en lekker menu wordt gegeten.

Vanaf nu blijft het steeds maar op en af gaan en zijn we echt in de uitlopers van het Central Massif. De omgeving is bergachtig met bijbehorende bossen, dalen en riviertjes afgewisseld door dorpen. De sleutelbloemen zijn overgenomen door de paardenbloemen en al een stuk verder uitgelopen dan een paar dagen geleden.

Heldere riviertjes

Coulissen landschap

La Souterraine is niet ver meer, doet denken aan een kelder en eind van de middag heb ik het wel gehad. Bij het station is weliswaar een “Grand Hotel”, maar in het station is een Syndicat d’Initiative, daar maar eens vragen. Ze adviseren mij toch daarheen te gaan, meer is er niet. Met de eigenaar is nog een speciale pelgrimsprijs af te spreken ook! Hij gaf enige pilsjes en het avondeten gratis bij de kamerprijs voor toch niet meer dan 38 Euro.

Porte de Puycharraud

Porte de St.Jean, de vroegere gevangenis

De laatste kilometers was de lucht al beginnen te betrekken. Zou dit het einde zijn van een week mooi weer? Uiteindelijk begon het te miezeren. Toch la Souterraine ingelopen om het nader te bekijken. Het heeft een paar mooi gerestaureerde poorten en een wat minder opvallende maar wel oude kerk.

De Maria kerk

Granieten voorgevel met Moorse invloeden

De kerk is uit graniet opgetrokken wat erg hard is en daardoor weinig ornamenten heeft, toch stamt hij uit 1220. In de crypte zijn de restanten van een Romeins heiligdom, waar de stad zijn naam aan te danken heeft.

In het hotel is het goed eten met een wat wonderlijke Nederlander, die wel erg vloeiend Frans spreekt. Het blijkt een architect te zijn die met zijn vrouw (ook architect) al jaren in Frankrijk woont. Zelfs op La Réunion bij Madagascar hebben ze jaren gewoond. Zijn vrouw heeft zich zelfs tot Française laten naturaliseren! De Nederlandse ambassade kwam direct na de publicatie in de (Franse) Staatscourant het Nederlandse paspoort opeisen! Hij heeft zo’n half kaal hoofd met een staartje. Nu is hij op zoek naar een mooi huis als geldbelegging in de Limousin. Zelf wonen ze in de Provence waar ze ook niet weg willen.

Samen hebben we een behoorlijke karaf rode wijn opgemaakt, maar het leverde interessante gesprekken op. De slaap is dan ook gauw gevonden na 94 km en 1110 km!