25 September, Aire-sur-l’Adour – Arzacq-Arraziguet 33 km

Na een perfect ontbijt is het buiten ineens een klein wereldje; dichte mist. Vandaag weer een behoorlijk traject zodat flink doorgestapt wordt. De weg loopt omhoog en al gauw langs een stuwmeer dat in de mist verscholen ligt.


Stuwmeer in de mist


     

Aire-sur-l’Adour – Arzacq-Arraziguet 33 km


Langs het meer wordt een bospad gevolgd dat over de heuvels slingert.


Over de heuvels


Bij het einde van het meer wordt een asfaltpad gevolgd totdat rechts onder de autosnelweg wordt doorgegaan. Gelukkig nemen we hier gauw afscheid van en gaat het de nevelige velden in.


Foie Gras


Wat al een tijd zichtbaar is wordt nu gebruikelijk; ganzen- en eendenfokkerijen. Elke boer heeft wel een schuur vol en overal wordt de Foie Gras aangeprezen. Vergis je niet want het is voor de Fransen zo ongeveer de ultieme lekkernij! Vol verwachting heb ik het geproefd en weer een teleurstelling. Voor mijn smaak niets bijzonders maar misschien is die te onderontwikkeld (zullen de meeste Fransen beamen!). Eerder overkwam mij dit ook al in de Gîte in Las Cabanes waar bij de groenten in de rijstschotel flinterdunne stukjes truffel bleken te zitten. Voor Franse gastronomen onontbeerlijk bij een echt haute-cuisine gerecht. Het lekkerste paddenstoelengerecht (zelf gezocht) blijven met stip cantharellen!


Foie Gras of vette lever

Een absolute delicatesse voor Fransen is ganzen- of eendenleverpaté. De levers hiervoor nodig produceren ze via de “gavage” methode. Normaal weegt een ganzenlever minder dan 100 gr. Bij de gavage worden ganzen 4x en eenden 2x per dag dwangmatig mechanisch gevoed via 20 to 40 cm lange trechters die in hun strot worden gestoken. Hoogcalorisch voer bestaande uit maïspap, maïskorrels, melk, olijfolie, graan en vet wordt in de maag of krop gepompt. Hierdoor zwelt de lever abnormaal ziekelijk op tot wel 1 kg in een roze kleur (10x normale volume).



Vooral Fransen zijn er gek op en produceren ca. ¾ van de wereldproductie met 18.000 ton per jaar. Dit levert behoorlijk wat op. Een blikje van 180 gr. kost al gauw 22 Euro hetgeen zorgt voor een jaaromzet van 2,5 miljard in Frankrijk.



De beesten lopen 5 maanden buiten waarna ze in een groepskooi belanden. Ganzen hebben geen krop en worden 4x per dag gevoed met de gaveuse, eenden 2x omdat de krop meer kan opnemen. De beesten worden na 3 weken geslacht via een elektrische schok waarna de kop eraf wordt gesneden en ze leegbloeden. Ze worden ouderwets geplukt waarna de Foie Gras geoogst wordt. Daarnaast worden maagjes, geconfijte poten, borst en terrines aangeboden. Deze laatste producten hebben dus dezelfde oorsprong maar zijn een stuk goedkoper. Het is daarom dat eend zo vaak langs de route wordt aangeboden. De “Via Podiensis” mag dan ook met recht “Route du Canard” heten!



Dierenactivisten willen dit verbieden omdat het volgens sommigen wreed kan zijn en ernstig leed veroorzaakt. Een goede fokker zorgt voor ontspannen beesten en wil zo weinig mogelijk uitval zodat de ganzen en eenden zelfs klaarstaan om ze te voeden (15 seconden per dier!). De Fransen zagen de weerstand aankomen en hebben het product tot onvervreemdbaar onderdeel van de Franse cultuur gemaakt, waardoor het is toegestaan in Europa (en de invoer in Nederland gedoogd moet worden). Dit is vergelijkbaar met het stierenvechten in Spanje dat ook tot cultuurgoed is verklaard.

In Nederland wordt Foie Gras in de meeste restaurants niet meer geserveerd, maar je kunt je afvragen of dit product nu zo anders is als vele andere zaken uit de vleesindustrie!


Wat nu volgt zijn de 15 meest saaie kilometers van deze route. Een gelukkig klein hoekje van Les Landes (Les Petites Landes) wordt meegepakt. Dit zijn grote delen van Guyenne Gascogne en eigenlijk aangeslibde zandlagen vanuit de Pyreneeën tot onder Bordeaux. Het was een vlak en woest gebied bestaande uit moerassen, heidevelden en schrale grond. Na de Franse revolutie is het in cultuur gebracht voornamelijk door eindeloze pijnboombossen te planten. Bovendien zijn grote stukken landbouwgebieden geworden met vooral maïs en dat zullen we weten ook de volgende kilometers!


Les Landes


Door de mist valt dit in het begin niet op totdat toch wel erg lange rechte landweggetjes worden doorgestoken met alleen en overal maïs!


   


   

Overweldige saaiheid van Les Landes: Maïs!


Waar de Pelgrims zijn is de vraag; niemand te zien. Het is zelfs zo erg dat uiteindelijk een eenzame tractor wordt aangehouden om te vragen of het wel goed zit.


Rustplek

Rustplekken en gehuchten zijn niet te vinden. Het enige is een mooi getimmerde busabri die ook voor Pelgrims bedoeld is. Maar het is niet alleen somberheid. Heel langzaam probeert de zon door de nevel heen te branden wat steeds beter lukt. De wereld ziet er dan meteen een stuk vrolijker uit.

 

    

Westerse Karmozijnbes of Phytolacca americana

Afkomstig uit Amerika en verwilderd in Europa. Worden tot wel 2 m hoog en bloeien mooi wit in juli – augustus. Op de knotsachtige aar worden gladde vruchtjes gevormd die van beneden naar boven van groen tot sterk roze rode besjes verkleuren en gaan hangen

(In onze tuinen woekert meestal de Oosterse variant, waarvan de bessenknots niet hangt en de besjes 8- voudig gekerfd zijn). Deze opvallende besjes werden gebruikt om de verfstof en inkt karmozijn van te maken. Vogels zijn gek op de besjes die daarmee door de gehele tuin gezaaid worden en heftig kunnen woekeren. De wortel is een soort roze penbiet. Wortel, bessen, zaden en gekleurde delen van de plant zijn allen giftig.

Als kruid te gebruiken tegen artritis, reuma, zweren, luchtwegen en lymfesysteem. In jonge vorm werden de scheuten wel gebruikt als een soort spinazie en stengels als asperges. Oppassen is hierbij dat vooral geen roze verkleuring aanwezig is = giftig.

Kortom een nuttige plant die met de nodige omzicht moet worden behandeld. Ook bij het verwijderen in de tuin oppassen met sapdelen die irritatie aan de huid geven!


Fruitboompjes aangeplant


Als het rechtsaf gaat een zandpad op is dit het begin van wat meer afwisseling en bospaden. Langs het pad een aanplant van vruchtboompjes, die vanaf nu tot in St. Jean steeds terug zullen komen. Een aardige poging om de route aantrekkelijker te maken.


   

Eindelijk bospaden


Het begint ook heuvelachtiger te worden met zo nu en dan een beekje. In de verte de diabolische watertoren van Miramont-Sensacq die maar erg langzaam dichterbij komt.


   

Voor Miramont-Sensacq


Na 18 km doordauwen zonder iemand te ontmoeten is een pauze wel gewenst. Aan de rechterzijde in het doodstille dorp ligt een piepklein winkeltje waar een vriendelijke hoogbejaarde vrouw rondschuifelt. Ze blijkt op verzoek nog koffie te serveren ook met een broodje. Een aardige ontmoeting eigenlijk zo uit lang vervlogen tijden. Wat zal de omzet hier per dag zijn?



In tegenstelling tot vanochtend bestaat het landschap weer uit golvende heuvelruggen met verre uitzichten en door scherpe dalen. Het begint vandaag weer echt warm te worden ook.


   

Het landschap golft weer


Het dal uit ligt een prachtig kerkje uit de 11e eeuw L’église de Sensacq die aan Saint Jacques opgedragen is. Het ligt compleet verlaten en gaat als het ware op in het vrije veld. Voor de heg een picknickplek waar 3 Franse Pelgrims uitgebreid lunchen. Ze nodigen mij uit om de fles wijn mee op te maken waarvan ze er net enkele bij de wijnboer langs de route gekocht hebben! Bovendien dan maar meteen ook de kippenragout met brood die ze anders toch zouden weggooien. Leuk groepje dat de komende dagen nogal eens wordt gezien.


Église Saint-Jacques in Sensacq


De heuvels worden wat heftiger zodat er nog behoorlijk aan getrokken moet worden. De dalen worden ook steeds meer begroeid. Al met al een mooie route langs smalle bospaden.


   

Smalle bospaden


Bovenop de heuvelrug ligt de het opmerkelijke plaatsje Pimbo met een prachtige kerk. De route loopt met bochten steil naar boven langs stokoude boerderijen, vervallen schuurtjes, tuinen en uitstekende rotsformaties. Aan het eind loopt een lange weg het centrumpje in richting het centrale punt de kerk; la Collégiale Saint-Barthélemy de Pimbo uit de 11e eeuw.


la Collégiale Saint-Barthélemy de Pimbo.


Vergis je niet in dit nietige plaatsje met minder dan 180 inwoners. Karel de Grote stichtte in 778 een Benedictijner klooster, terwijl het in 1268 één van de eerste Bastides was in Les Landes. Wel met een noodzakelijk speciaal grondplan, omdat de bergtop een vierkant plan onmogelijk maakte. De Hugenotenoorlog heeft veel verwoest maar goed te zien is dat de kerk ook een militair defensieve functie had.

Aan het pleintje zit een toeristenbureautje met zeldzaam terrasje waar het goed zitten is met het Franse koppel Pelgrims. Volgens zeggen is Arzacq nog een 6 km. Op dan maar voor het laatste stuk. Langs de kerk volgt de weg de berghelling met een mooi uitzicht op de Absis.


Absis


Pimbo is een opmerkelijke naam, dat in het Gascon tijm betekent en een voorbeeld van de onbekende maar onverwacht heerlijke plaatsjes die je op de route tegenkomt.

Even verderop maakt de weg een scherpe draai naar rechts en wordt langs de berghelling naar beneden gelopen het dal van de Gabas in. Hier wordt de Pyrénées-Atlantiques ingestapt en dan het gedeelte van de Béarn.


Dal van de Gabas

Een lange taaie maar wel mooie route volgt langs de asfaltweg naar Arzacq-Arraziguet. Dit komt vooral door de hoge temperatuur van ver boven de 30 C en de verschillende hellinkjes die genomen moeten worden. De conclusie is wel dat dit laatste stuk zeker 8 km is en met een zucht van verlichting wordt de plaats binnengelopen.


    

Vijfvingerkruid of Potentilla reptans

Deze overblijvende veelvoorkomende plant dankt zijn naam aan de vorm van het blad. Behoort tot de rozenfamilie en wordt 10 tot 20 cm hoog. De heldergele bloem bloeit met 5 kroonbladen in juni – augustus. De naam Potentilla geeft al aan dat het een krachtig kruid is. Het bevat vele looistoffen die door de samentrekkende eigenschappen werken bij alle mogelijke inwendige pijnen, diarree, zelfs malaria en toevallen. Uitwendig heelt het wonden en ontstekingen ook aan het tandvlees. Ganzen eten dit kruid graag (vandaar ook wel Ganzerik genoemd) maar is voor vee in het algemeen schadelijk. Pas op: Thee is goed te gebruiken, maar het is een krachtig kruid en ooit onderdeel van heksenzalf!

Aan de linkerzijde ligt een groot plein waar een sissend pilsje op het terras van de oude herberg bij de anderen voorlopig redding brengt. Enkele dagen is de club zoek geweest, maar omdat alle wegen naar Santiago lopen zie je elkaar onvermijdbaar weer.


Place du Marcadieu


Arzacq-Arraziguet

Net ernaast ligt de “Gîte communal Centre d’accueil” waar in een benauwde volle kamer een laag bed betrokken wordt. Het is wel een moderne voorziening vol met Pelgrims waarbij het de vraag is waar ze allemaal vandaan gekomen zijn gezien de rust op de route vandaag. Later blijkt dat sommigen stukken afgesneden hebben. De hele club is er; Gilles, Jacques met Nadine, Jean-Pierre met Lynn, de Belgische Duitser die naast mij slaapt, Jean-Paul, Bernard en vele anderen.


Gîte communal Centre d’accueil


Naderhand hier een prima diner in de grote eetzaal en dat alles voor 24 Euro halfpension! In het keukentje ernaast is Noël de jonge Elzasser bezig een merkwaardig prutje te maken. Hij heeft onderweg kastanjes verzameld die hij kookt. Zal voedzaam zijn maar na een proefje wens ik hem veel sterkte! Tussen de bedden is het wurmen maar uiteindelijk wordt goed geslapen na 606 km!

tab