26 September, Arzacq-Arraziguet – Arthez-de-Béarn 30,3 km
De Dormitoir met 6 bedden bovenop elkaar geeft erg weinig bewegingsruimte zodat eerst maar van een goed ontbijt genoten wordt. Naderhand kan iets makkelijker weggekomen worden. De route die gelopen moet worden laat aan duidelijkheid niets te wensen over; Saint-Jacques!
Bon Courage!
Arzacq-Arraziguet – Arthez-de-Béarn 30,3 km
Om een stuwmeer loopt het pad aan de andere zijde een heuvelachtig bos in. Het is veel drukker vandaag op de paden met alle pelgrims op dezelfde route.
Stuwmeer bij Arzacq-Arraziguet
Veel Pelgrims op pad
In Vignes wordt een soort heilige eik gepasseerd nu omgedoopt tot Pelgrimsboom. De boom is rijk versierd met allerlei zaken die met Santiago te maken hebben.
Arbre du Pèlerin
De ochtendnevel begint al gauw weg te trekken waardoor de Béarn mooi groen en golvend voor ons ligt met op de achtergrond steeds duidelijker de Pyreneeën die elke dag iets dichterbij komen.
Béarn voor ons
De Béarn is een heerlijk wandelgebied met een rijke historie zo dicht tegen de Pyreneeën en heeft op de Santiagoroute altijd een belangrijke rol gespeeld.
De naam van dit gebied is vooral bekend geworden door de Sauce Béarnaise, een boter/eigeel sauce met sjalotten, wijn/azijn en kruiden.
Béarn
☼ Béarn
Het gebied is al meer dan 1000 jaar een zelfstandig onderdeel van de Gascogne. Het hoorde volgens het verdrag van Verdun uit 843 tot de Franse invloedssfeer.
De burggraven breidden de invloedssfeer door huwelijken en veroveringen steeds verder uit. De belangrijkste hiervan was Gaston IV van Béarn, le Croisé (de kruisvaarder). Een geduchte strijder en één van de belangrijke commandanten van Godfried van Bouillon tijdens de eerste kruisvaart in 1099. Hij was een slimme ingenieur die katapulten en aanvalstorens bouwde bij de verovering van Jeruzalem. Zorgde voor de oprichting van Refuges en Pelgrimshospitalen langs de Santiagoroute in 1104 over de Somport toen de Abdij van Roncesvalles nog niet bestond. Bouwde kerken en Kathedralen zoals die in Sainte-Marie-d’Oloron.
Twee overwonnen Saracenen dragen de Kathedraal
Sainte-Croix in Oloron Sainte-Marie (1102)
Hielp Aragon met de Reconquista bij de verovering van Zaragoza, waar weer katapulten en aanvalstorens voor gebouwd werden. Belegerde Granada in 1126 en was de schrik voor de Almoraviden. Verwierf hierdoor landerijen en titels in Aragon. Werd uiteindelijk in 1131 in Granada gedood door de Saracenen.
Inname Jeruzalem in 1099
Een latere belangrijke heerser was Henri III, koning van Navarra van 1572 – 1610, waar Béarn onderdeel van uitmaakte. Hij was Koning van Frankrijk van 1589 – 1610. Hij werd geboren in 1553 als Henri van Bourbon, zoon van Jeanne d’Albret, die we al tegenkwamen in Eauze. Wisselde 6x van geloof tussen de Calvinisten en Katholieken (was katholiek gedoopt). Bekend is zijn uitspraak bij zijn laatste overstap naar het katholicisme, als Koning van Frankrijk in 1593: Paris vaut bien une Messe (Parijs is wel een mis waard!)! Hij werd uiteindelijk in 1610 door een monnik vermoord.
Henri IV
(Als Prins van den bloede en kleurrijk figuur was het een “doener”. Buiten zijn 6 echte kinderen had hij nog 11 buitenechtelijke, overigens allen van adellijke bloede!
Conclusie: de heersers leefden niet veel anders dan Pasja’s met een harem!)
Gabrielle d'Estrées Hertogin van Beaufort en Verneuil, markiezin van Monceaux
met haar zuster. Henri kreeg 3 kinderen bij haar.
In 1620 voegt Louis XIII de gebieden van Navarra en Béarn bij Frankrijk met behoud van vele eigen rechten. Deze worden pas afgeschaft tijdens de revolutie in 1790.
Bij de brug over het riviertje Luy-de-France net voor Louvigny ligt een oude watermolen mooi gerestaureerd.
Watermolen
Het volgende dorpje heeft de mooie naam Lou Castet, eigenlijk een motte (versterkte plaats) uit de 12e eeuw, waar langs wordt gelopen. Het pad buigt links af en volgt de heuvelruggen. Het lijkt ons verstandiger het verlaten asfaltweggetje te volgen naar Fichous-Riumayou.
Stukje afsnijden
Bij de kerk zitten al de hardlopers te picknicken die stomverbaasd kijken als ze ons zien. Het scheelt toch de nodige kilometers!
Verder langs het asfaltweggetje
De hele club volgt nu de asfaltweg waarbij de hardlopers al gauw verdwenen zijn. Inmiddels ben ik erachter een gevoelig verlies te lijden. Mijn gele hoofddoekje is verdwenen! Een speciaal doekje van Loes gekregen en prima tegen de zon. Waarschijnlijk is het blijven liggen gisteren bij binnenkomst, jammer maar gelukkig heb ik nog een rode zakdoek.
Luy-de-Béarn
In Larreule is een prima Gîte met binnenplaats in de zon, die alweer volop schijnt. Gezellige boel met de vaste club waarbij één van de voordelen is niet onderbroken te worden door smartphones en andere communicatiemiddelen, waar vooral de jeugd niet meer zonder kan. Ongelofelijk is hoe in 3 jaar tijd deze verslaving toegeslagen heeft. Jongelui praten niet meer met elkaar maar zijn tegenover elkaar zittend alleen maar bezig met dit toestel. Ze zitten in een soort zelf gesponnen cocon volledig in beslag genomen hun netwerkjes instant te houden. Een nieuwe vorm van autisme is hierdoor ontstaan. Niet elke vooruitgang is een voordeel!
Een paar kilometer verder ligt Uzan waarvan vooral het kerkje opvalt. 12e Eeuws en gewijd aan Sainte-Quitterie net als in Aire-sur-l’Adour. Ook hier zit een bron achter de kerk met helende eigenschappen.
Uzan
Sainte-Quitterie
De route naar Pomps loopt via een lang smal pad door ruige velden parallel aan de rivier le Luy de Béarn.
De route naar Pomps
☼ Kruidvlier of Sambucus ebulus
De mooi glanzende bessen vallen behoorlijk op in de struikachtige woekerende planten, die langs de wegen in de kalkhoudende bermen staan. Wordt wel 1,5 m hoog en bloeit in juli- augustus met schermvormige wit-roze trossen. Maar let op: de bessen zijn niet eetbaar, zelfs giftig. Nu ruikt de plant gewoon onprettig zodat je het wel laat (Hoewel de gewone vlier ook niet lekker ruikt, maar van de bessen een prima sap gemaakt wordt!). De bessen smaken bovendien bitter en zijn sterk laxerend. Toch is het een nuttig kruid, waarvan aftreksels van blad, wortel, bes en olie uit het zaad helend werken en toegepast worden in de Homeopathie, bij tal van aandoeningen. Liever dus niet aankomen!
In het plaatsje is niet veel loos maar er is zowaar een Alimentation met klein terras. Van dit soort buitenkansjes moet onmiddellijk gebruikt gemaakt worden. Het winkeltje is van de uitstervende soort en de Madame komt op verzoek uit het aanliggende huis. Inmiddels zitten er alweer 21 km op en doet de koffie het goed.
Alimentation in Pomps Aardige optrekjes
Castillon is het volgende plaatsje waarna het behoorlijk bergachtig wordt.
Voor en na Castillon
Het laatste gedeelte moet er weer behoorlijk aan getrokken worden. De steile binnendoorroute loopt via de Chapelle de Coubin maar besloten wordt met Jacques en Nadine om de RN te volgen die met serpentines naar boven loopt.
Voor Arthez-de-Béarn steil omhoog
Eenmaal boven moet nog een paar kilometer doorgelopen worden tot het centrum van Arthez-de-Béarn. De kilometers tellen wel en opgelucht vallen we op een terras neer met inmiddels ook Jean-Pierre en Lynn.
Deze hebben met zijn vieren dezelfde Gîte verderop geboekt waarvan de eigenaar ze keurig met de auto op komt halen. Helaas moet ik naar de Gîte communal La Maison des Pèlerins, waar voor 8 Euro alleen een, weliswaar keurig, bed beschikbaar is.
Arthez-de-Béarn
Het diner ligt moeilijk omdat de vriendelijke Madame van het enige Restaurant vertelt vanavond gesloten te zijn. De redding brengt Jessica, een jonge Engelse kleinkunst studente, die in de betere volle Gîte van Boulanger Broussé zit en ook in Condom in de Gîte was. Ze maakt haar eigen prakje zodat een eetplaats over moet zijn. Naar de bakker en het lukt voor 13 Euro een plaatsje te bemachtigen. Prima eten aan tafel met een volledig Franse club van vooral toeristen met auto. Twee Françaises zijn echte lopers die natuurlijk de Franse cultuur weer hoog hebben. Mijn reserves zijn duidelijk, maar geef toe toch enige cultuur te bespeuren als de bakker de overgebleven gebakjes als toetje serveert (Formidable)!
Arthez-de-Béarn
Arthez ligt op een heuvelrug met mooie doorkijkjes de dalen in als teruggelopen wordt naar de Gîte bij het gemeentehuis. Inmiddels zijn meerdere Pelgrims gearriveerd die met een pizza van de naburige Marokkaan genoegen moeten nemen.
Vanaf Arthez richting de Pyreneeën
Een lekker rustige nacht na 636,3 km!
